Mijn ouders brachten me groot met ‘de kracht van zacht’. Slaan ze je op de ene wang, keer de andere toe. Ik zie nu harde beelden die ik niet had willen zien. Kom er niet van los. Te erg. Met het wrede wapengekletter van nu verlang ik intenser dan ooit naar zachte krachten.
Een film als Sophie’s Choice kijk ik niet meer. De scene waarin de moeder (Meryl Streep) op een station door nazi’s gedwongen wordt te kiezen tussen haar zoontje en dochtertje zit in mijn geheugen gekerfd. Net als de foto van de aangespoelde Syrische peuter Aylan. De beelden dringen zich keer op keer aan me op. Toch volg ik het nieuws rond de oorlog in Oekraïne meer dan me lief is.
Ik loop een rondje met mijn hondje in een natuurgebied bij mij om de hoek. Even een uurtje geen oorlog en ellende. Met de verrekijker zie ik een koolmees. Of is het een pimpelmees? Heeft het vogeltje een ‘zwart stropdasje’ of een ‘blauw petje’?
De wandeling doet me goed. Thuis kruipt Vito onder de bank, ik nestel me erop met een kop thee. Vito ziet niet dat ik mijn telefoon pak. De Volkskrant bericht over Marioepol. Twee journalisten beschrijven hoe de havenstad de laatste adem uitblaast. ‘Waarom? Waarom? Waarom?’ verzucht de kop boven de reportage. Ik klik op het artikel. Er start een filmpje met een hoogzwangere vrouw op een brancard voor de kapotgeschoten kraamkliniek. Zij en haar kind zouden het niet overleven. Daarna zie ik een huilende moeder die de handen wanhopig voor de ogen slaat. Op haar schoot een doodsbleek jongetje met ingevallen oogkassen, de ogen gesloten, moeders arm beschermend om hem heen.
Mijn hart staat stil: die jonge moeder lijkt op mijn jongste dochter, dat jochie had mijn kleinzoon kunnen zijn. Ik klik het artikel weg, maar het is al te laat. Dit beeld is als de scene in Sophie’s Choice, de peuter Ayla. In ontzetting mompel ik een gebed: ‘O God, help deze moeder, help dit kind, laat het ophouden, laat zachte krachten winnen…’
Terwijl ik mijn ogen droogwrijf, voel ik ineens de zachtharige kop van Vito op mijn bovenbeen. Tukkend onder de bank voelde hij dat nu zijn troostende kracht nodig is.
Je hoeft je kop niet in het zand te steken, maar doseer de hoeveelheid nieuws die je kijkt. En vooral: vermijd expliciete beelden.
De Amerikaanse gezondheidspycholoog Holman zegt in de Volkskrant: ‘Je hoeft je kop niet in het zand te steken, maar doseer de hoeveelheid nieuws die je kijkt. En vooral: vermijd expliciete beelden. Luister bijvoorbeeld radio, kijk Teletekst, hou het bij het Journaal. En als de somberte toch toeslaat: luister muziek, ga bewegen, zoek vrienden op.’
Ik denk aan mijn moeder, aan de kracht van zacht. Ik weet: met een campagne #doeslief win je geen oorlog. En als individu hou je geen bommen tegen die een paar duizend kilometer verderop vallen. Je kunt wél in je eigen omgeving je zachte kant laten zien: een toegestoken hand, een luisterend oor, een gulle gift. Vito geeft mij het goede voorbeeld.
En als bij het slapen gaan die moeder en dat bleke jochie me weer wakker houden? Dan denk ik aan iets onschuldigs. Was het nou een koolmees of een pimpelmees?
Ben Tekstschrijver
We worden dagelijks ‘gebombardeerd’ met oorlogsnieuws. Hoe ga jij daar mee om? Doet het iets met je mentale gesteldheid? Hoe wapen je je daartegen? Reacties van harte welkom.
Bijna 1000 lezers gingen je voor.
Ben Tekstschrijver blogt ook op Zorgkaart Nederland, Mijnkwaliteitvanleven.nl, Taalvoutjes (Paus op non actief I Pferdreiten), Schrijven Online, D!scura, Nijkerk Nieuws en Aanlegplaats: thuishaven voor blogs vol literair talent en ook op Aanlegplaats: Ben de Graaf, het interview en De vangst van Ben de Graaf.
Ik vrees dat ik het advies van Holman niet opvolg. Sterker nog. Expliciete beelden maken mijn menszijn gek genoeg completer. Bij mijn ouders in de kast stond een boek over de Holocaust met zeer expliciete beelden. Als achtjarige vroeg ik mij af hoe mensen dit konden doen. En verder, ik ben ook een mens, dus…zou ik ook tot zoiets in staat zijn? Dat was het moment dat die vraag mij niet meer los liet en ik het eerder opzoek dan me er voor afsluit. Maar ga nadrukkelijk ook op zoek naar de zachte krachten. Ik ga weer lekker naar Paradiso. Dankbaarheid dat ik kan leven zoals ik leef. Maar ook put ik hoop uit de twijfel bij die Russische soldaat die achteruit loopt als groepjes demonstranten met de Oekraïense vlag op hem aflopen. Daar zit de sleutel. Bij alle oorlogen en conflicten denk ik.
Mooi geschreven, Ben. ‘De kracht van zacht’ – zullen we ons daar dan maar aan vasthouden? Want de waanzin van de dag brengt ons niet verder. Wat je zegt: het ‘waarom’ van dit alles is ver te zoeken. Zeg maar gerust onvindbaar. Want stel dat Poetin denkt dat je een oorlog kunt winnen (keep dreaming), wat is dan de uitkomst? Dan heeft Rusland er ineens een heel grote achtertuin bij, met het uiterlijk van een aan flarden geschoten kerkhof. Diep weggekropen in het Kremlin mag-ie daar dan lekker trots op zijn.
‘De kracht van zacht’ – niet alleen mooi geschreven, het rijmt ook prima. Die klank heeft wel iets positiefs: kracht, zacht, lacht, pracht, vacht, nacht. Heel iets anders dan ‘hard’: benard, gard, flard, sart en tart. Of ‘Poetin’: min, onzin, waanzin. Ach, het zijn maar woorden, want ik realiseer me ineens dat ‘Rus’ ook rijmt op ‘kus’ en ‘knus’. Nou vooruit dan, voor al die goeie Russen die er ongetwijfeld ook zijn. Misschien wel meer dan we weten.
Ach het zijn maar woorden…
Maar wel hele mooie woorden. En woorden doen ertoe.
Inderdaad heel mooi geschreven weer en tsja we dachten dat de ellende van Corona het ergste was wat er kon gebeuren. Een oorlog, niet al te ver weg, zou toch nooit meer gebeuren!!!!!!
Wat ik wel echt tof vind is wat er allemaal in Hoevelaken gebeurt. Mensen die een deel van hun huis openstellen voor Oekraïners (niet wetende wat het inhoudt), mensen die vrachtwagens vol met hulpgoederen verzamelen en kinderen die allerlei acties organiseren.
Laten we inderdaad de toegestoken hand, het luisterend oor en de gulle gever zijn en hopen dat de voorjaarszon ook voor de Oekraïners een beetje mag schijnen.
Je hebt gelijk, Wim, gelukkig zien we naast alle ellende op tv en in de krant ook de zachte krachten om ons heen. De mensen die een helpende hand toesteken. Ook in Hoevelaken. Deze mensen laten zien dat zacht heel krachtig kan zijn.
Heftig hè Ben.
Ik merk zelfs dat ik door jouw blog scrol en niet alles lees. Diagonaal erdoorheen.
Want uit ervaring weet ik dat door heftige voorbeelden te lezen ik er m’n eigen beeld van maak.
Wat een ellende.
Heel soms voel ik me ook oppervlakkig omdat ik geen nieuws lees en kijk. Bewuste keuze.
Ik draag m’n steen bij op mijn manier. Door mensen bewust te maken van hun tijd en leven en hun eigen invloed daarop.
Door eindelijk eens te zien dat er een vogel is. Pimpelmees of what ever.
Ik voel me verplicht om er wat van te maken en op kleine schaal mijn bijdrage te leveren. Juist omdat ik die kans wel heb.
En door jouw bericht ben ik me weer even bewust van mijn bewuste keus.
Echt minimaal nieuws.
En als ik nieuws kijk heel bewust kiezen waar ik voor kies.
Wat draagt nu bij?
Oppervlakkig zou iemand kunnen zeggen.
Ik kies voor slim.
M’n bloeddruk is er beter door.
En in gedachten stuur ik positieve energie de wereld door. En hoop ik dat ik in ieder geval voor een groep mensen het verschil kan maken. Zodat er steeds meer mensen kiezen vanuit de zachte kant en vanuit liefde ipv vanuit geweld en angst.
Alle liefs voor jou Ben, dank je wel voor jouw bericht.
Laten we samen de vogels spotten op Terschelling als we straks weer buren zijn.
Liefs Sabine
Dag Ben,
Jij weet als geen ander het belang van taal. Uiting geven aan emoties.
Rusland boeit mij al vele jaren. Binnenkort ga ik Oekraïners Nederlandse les geven. Het leren van de Russische taal komt mij hierbij goed van pas. Hopelijk kunnen de Oekraïners straks ook in het Nederlands hun emoties kwijt.
In mijn jeugd las ik graag boeken over oorlogen: de Tachtigjarige Oorlog, de Franse tijd, de Tweede Wereldoorlog. Dat waren veelal geromantiseerde, spannende verhalen en met de helden kon ik me moeiteloos identificeren en ze hadden bijna altijd een happy-end. Toen kreeg ik het boek van Erich Maria Remarque in handen: ‘Van het westelijk front geen nieuws’. Dat ging over de Eerste Wereldoorlog en het was uit met de romantiek. De gruwelijkheden spatten van elke bladzijde af. Pas toen besefte ik een beetje wat echte oorlog inhield. Nu ben ik al jaren lid van de Western Front Association, waar we ons bezig houden met alle aspecten van de Eerste Wereldoorlog. Ook al neig ik sterk naar pacifisme, die periode is historisch gezien als de oercatastrofe van de 20e eeuw buitengewoon interessant.
Aan het begin van de Oekraïne-crisis heb ik het nieuws fanatiek gevolgd. De vurige hoop dat de Russen van een koude kermis thuis zouden komen, bleek helaas ijdel. Niettemin is het ongelooflijk hoe de Oekraïners tegen een gigantische overmacht stand weten te houden. Maar het dagelijks zien van de puinhopen van de bombardementen en het menselijk leed stompt toch af en maakt moedeloos. Ik ben twee keer in Rusland geweest en heb daar voornamelijk vriendelijke en gastvrije mensen ontmoet. Het zit niet in de bevolking, maar in het schrikbewind van het Kremlin. Om de eigen macht en belangen te handhaven wordt het volk onderdrukt. De oligarchen varen in de meest megalomane jachten de wereld rond, terwijl de baboesjka’s op de steigers van de cruiseschepen proberen voor een paar roebel een bosje dahlia’s te verkopen. Je hoopt vurig op een revolutie als in 1917 en het liefst geweldloos. Maar de macht van en de angst voor de kliek rondom de dictator is nog te groot. Over de moordenaar Poetin sprak Biden in termen van oorlogsmisdadiger. Dat werd hem breed kwalijk genomen. Arjen Lubach heeft dat gisteren treffend verwoord. Als diplomaat mag je de grofste leugens vertellen, maar de waarheid is uit den boze. Dat is toch krankzinnig!
Ja Ben, ik ben ook van de zachte krachten en heb na de val van de muur eveneens gepleit voor ontwapening op alle fronten. Maar helaas blijkt dat nu veel te naïef. Kennelijk is de macht van het kwade groter dan die van de liefde. Dat is een bittere conclusie, waar ik me toch niet bij neer wil leggen. Echter dat valt in dit tijdsgewricht waarachtig niet mee.
De macht van het kwade groter dan die van de liefde? Als je nu de krantenkoppen leest, lijkt het daar wel op. Het is om moedeloos van te worden. En met naïviteit breng je een meedogenloze dictator niet tot ander gedrag.
Toch wil ik een brug slaan naar ‘een zachte kracht’: de cultuur.
Daarom hier de eerste strofe van een gedicht van Henriëtte Roland Holst:
De zachte krachten zullen zeker winnen
in ’t eind — dit hoor ik als een innig fluistren
in mij: zoo ’t zweeg zou alle licht verduistren
alle warmte zou verstarren van binnen.
Daarom toch: vasthouden aan zachte krachten, anders ‘verstart alle warmte van binnen’.
Heel mooi geschreven Ben en waar is het voor nodig die oorlog, onschuldige mensen en dieren zijn de dupe.
Ik kijk niet veel journaal meer, ik hoor genoeg op de radio.
Zo mooi he dat Vito je verdriet aanvoelt een echt maatje en nog wel een lieve zoon van Lonka en helemaal van het mooie Texel, ik ben trots op Vito.
Groetjes Duwie
Opvallend: de kracht van de pimpelmees zijn de kleuren: blauw boven, geel onder. Aan welke vlag doet dat denken…
Fascinerende blog Ben!
Hoe wapen je je daartegen? Ik denk dat ik me niet actief hoef te bewapenen .. dat gaat vanzelf door veel informatie uit de weg te gaan. Geen keuze of zo, maar meer mijn automatische afweersysteem die de regie overneemt.. en me vrolijkheid doet opzoeken en me laat richten op mensen/zaken waar ik van betekenis kan zijn.
Ja, Ben, de kracht van zacht…je moeder, je hond. En de beelden die via de buis of internet naar binnen knallen. Zelf werd ik tot tranen toe geroerd toen ik in die eindeloze vluchtelingenstroom dat ene huilende jongetje zag. Helemaal alleen en intens verdrietig. Toen ik dat zag kon mijn hart niet zachter worden maar als ik die bleke smoel en die koude vissenogen van Poetin zie, verhardt dat hart zich tot intense haat. Uitersten van gevoelens brengt deze oorlog naar de oppervlakte maar ook gevoelens van grote machteloosheid en verdriet.
Soms intense angst ook: een derde wereldoorlog gaan we met z’n allen niet overleven, vrees ik, maar die gevoelens druk ik met alle geweld weg. Dus ook ik kijk niet meer naar alle nieuws en al helemaal niet durf ik erop te vertrouwen dat de prille tekenen van misschien een terugtrekking van troepen en een corridor vanuit Marioepol om de mensen die nog leven eruit te halen, bewaarheid worden.
Als christen leerde je altijd: eerst geloven, vertrouwen, en ooit zien
Nu leer je: eerst zien dan geloven.
Zou het zijn zoals Gerard Reve ooit een gedicht -met het oog op gerechtigheid in het hiernamaals- besloot? Namelijk met de volgende woorden: Toch goed dat er een God is…
Wrang…
Wat is er nu veranderd in die honderden jaren? Hoe komt het dat dezelfde problemen zich eindeloos blijven herhalen? Het lijkt erop dat de mens niet veel heeft geleerd van de geschiedenis. Ik denk dat er twee grote zaken spelen. Ten eerste is er het kwaad (moet men zelf maar invullen) in deze wereld, dat te allen tijde zijn eigen agenda uitvoert. Ten tweede, het accepteren door de massa hiervan als een voldongen feit. De macht van het kwaad is niet groter dan de liefde, maar kan wel zeer veel schade aanrichten op het moment dat de mens zich bezighoudt met randzaken en het volgen van impulsen. Zelfs totale vernietiging. Wij worden niet geleerd over wat echt belangrijk is. En als men niet leert zal de geschiedenis zich eindeloos blijven herhalen.