Mister and Mississippi maakt sferische pop met een folky inslag, zegt de Volkskrant. Wat gaat hier mis?
En wat gaat fout bij deze beschrijving van de ‘geluidscollages’ van een DJ: ‘Van sferische soundscapes, ondersteund door hypnotiserende samples, tot beukende apocalyptische wall of sounds waar je trommelvliezen van gaan bloeden.’
Behalve dat ik mijn trommelvliezen liever heel hou, gaat het mis met het woord ‘sferisch’. Zelf had ik dit nog niet eens zo in de gaten, maar mijn dochter maakte me opmerkzaam op de Facebookpagina ‘Je Bent Zelf Sferisch’.
Erik Luyten startte deze pagina. Hij is marketingmedewerker van het Tilburgse festival Incubate en werd allergisch voor sferisch. In muziekrecensies komt het woord om de haverklap voor om klanken te beschrijven die sfeervol, ijl of ongrijpbaar zijn. Sferisch betekent echter bolvormig. Een wiskundige weet dat. Een opticien ook: hij verkoopt je graag een sferische lens. Het woord beschrijft dus geen sfeer maar een meetkundige figuur. Een sferische harmoniek is bijvoorbeeld ‘een verzameling oplossingen die wordt uitgedrukt in sferische coördinaten en wordt beperkt tot een bol met een straal gelijk aan 1.’ Wiskundigen hebben daar jaren voor doorgeleerd.
De oprichter van Je Bent Zelf Sferisch trekt hiertegen ten strijde. Zijn Facebookpagina – die trouwens als url facebook.com/bolvormig heeft – verzamelt voorbeelden van verkeerd gebruik van sferisch. Voor hetzelfde doel is een Twitter-account geopend (@bolvormig). Natuurlijk roept dit reacties op. Zo staat ene Renée bij een concert van de Nederlandse psychedelische band Jacco Gardner en twittert: ‘Het publiek hier is ook wel erg sferisch.’ Je Bent Zelf Sferisch reageert met: ‘Let op, veel bierbuiken bij concert Jacco Gardner.’
Ene Jochem Hoven neemt ook deel aan de discussie maar kapt deze plotseling af: ‘Maar nu ga ik effe schijten, want mijn darmen zijn een beetje sferisch.’
Of DJ Ratz die via Twitter vraagt wat het publiek van zijn muziek vindt. ‘Mooi, sferisch, rustig maar toch broeierig. Gaaf’, antwoordt een bewonderaar. Hij krijgt meteen een wiskundige veeg uit de pan: ‘De zon is ook sferisch en broeierig!’
Ik geniet hier wel van: met humor de taalstrijd aangaan. René Dings doet dat met zijn website en twitteraccount SOS (Signalering Onjuist Spatiegebruik) om spatiefouten onder de aandacht te brengen. De succesvolle Facebookpagina Taalvoutjes doet hetzelfde met taalmissers. Zo gaat taal leven. Op 3voor12vpro staat een goed artikel over het gebruik van sferisch. En in de social media ontstaat een discussie of we sferisch in de betekenis van sfeervol voortaan maar gewoon goed moeten rekenen. Ene Jochem Hoven neemt ook deel aan de discussie maar kapt deze plotseling af: ‘Maar nu ga ik effe schijten, want mijn darmen zijn een beetje sferisch.’
In de social media reageer je dan met #LOL of ‘hahahahah…’. Al geef ik toe, een beetje plat is het wel. Niet bepaald sferisch.
Ben Tekstschrijver
26 april 2013
Bijna 1000 lezers gingen je voor.
Ben Tekstschrijver blogt ook op Zorgkaart Nederland, Mijnkwaliteitvanleven.nl, Taalvoutjes (Paus op non actief I Pferdreiten), Schrijven Online, D!scura, Nijkerk Nieuws en Aanlegplaats: thuishaven voor blogs vol literair talent en ook op Aanlegplaats: Ben de Graaf, het interview en De vangst van Ben de Graaf.
Mijn buurman hoorde ik laatst zeggen: ‘Vroeger was mijn vrouw heerlijk sferisch, maar nu hangt het er maar sfeerloos bij.’
Dit is weer een hele aardige tekst, Bender. Ga zo door! Ik zal kijken of er kennissen zijn die op jouw mailinglijst willen. Dan laat ik het weten.
k vind het wel mooi hoe jij woorden bekijkt. Jij kijkt naar woorden zoals ik dat doe naar creatieve concepten: alsof het een schilderij is. Kunst.
Jij begrijpt net als ik ook heus wel wat ze bedoelen met ‘sferische’ muziek. Tegenwoordig ontstaan veel verbasteringen die op den duur voor gemeengoed worden aangenomen. Vooral Engelstalige woorden (spammen, googelen, cyberaanval). Als ik mijn kinderen hoor bijvoorbeeld. Mijn zoon wilde de Senseo voor ons aanzetten: ‘Papa, de iPads zijn op’. Of zoiets als ‘vet’. Dat is voor de jeugd hetzelfde als ‘gaaf’ of ’tof’.
Over ‘sferische’ muziek gesproken. Dit doet mij denken aan Pink Floyd, Perfect Circle, op zijn tijd Porcupine Tree (en zeker diens voorman Steven Wilson) of zelfs een Marillion of Air. Enfin, we begrijpen wel wat men wil aanduiden. Toch?
Was weer een – ditmaal bolvormig – genoegen!
En toch luister ik graag naar bolvormige muziek met een straal = 1, vooral op een parallellopodium.
Sfeervormige muziek?
Sferisch betekent hier niet “bolvormig” maar “der sferen” en grijpt terug op oud-Griekse ideeën. Alfa’s zijn vaak beperkt maar ook bêta’s hebben hun blinde vlekken.
k vond je stukje over het onderwerp ‘sferisch’ erg leuk, ik hou daar wel van. Een andere vraag: je schrijft ‘Zijn Facebookpagina – dat trouwens als url…’. Moet dat niet zijn ‘die trouwens…’
Alvast bedankt voor je antwoord.
@AndriesVroegrijk: je hebt helemaal gelijk. Scherp. Ik heb het inmiddels gecorrigeerd.
Kunnen we dan ook iets doen aan multivocale glazen. #meerstemmig
Recensenten papagaaien hun Engelse collega’s. Gritty sound wordt ‘gruizig geluid’. Brrr.