Werklieden leggen de laatste hand aan de huisjes waar straks mijn moeder komt te wonen. In de binnentuin duwt een oude man een kruiwagen voor zich uit, zijn laarzen zakken diep weg in de blubber.
De man woont al op het zorgverblijf, in een van de huisjes die al eerder zijn opgeleverd. Tijd voor een praatje heeft hij niet. Zijn noeste arbeid is gevolg van beleid dat rond de vergadertafel is ontstaan. ‘Wij sturen onze bewoners zonder dat ze het in gaten hebben,’ legt de eigenaar van het zorgverblijf me uit. ‘We huren bijvoorbeeld geen tuinman in om elke dag het tuinpad aan te vegen, maar wachten totdat een van onze bewoners een bezem pakt. We hebben geen huishoudelijke dienst die de keuken schoonhoudt. Dan hebben onze bewoners geen prikkel om zelf een poetsdoek te pakken. Zo houden we onze bewoners actief en betrokken bij hun woongemeenschap.’
Lukt deze ‘truc’ omdat het hier gaat om mensen met dementie? Ook wij laten ons beïnvloeden zonder dat we het in de gaten hebben. In een supermarkt bijvoorbeeld bepalen psychologen en reclamemakers welke inkopen we doen. De huismerken staan op ooghoogte, daar wordt het meest op verdiend. Achteraan staan de producten die we altijd nodig hebben. De rit ernaartoe leidt langs verleidelijk uitgestalde artikelen die niet op onze boodschappenlijst staan. Rustige muziek en gratis koffie vertragen onze pas, want: hoe langer we in de winkel rondlopen hoe meer we kopen. Bij de kassa ligt snoep om onze kinderen tijdens het wachten aan het jengelen te krijgen. Nou vooruit, één zakje dan…
Reclame stuurt ons natuurlijk ook. In de trein die leven heet, laten we ons allemaal sturen door een machinist die we niet zien. Hij doet zijn werk buiten ons gezichtsveld.
Als de oude man de kruiwagen even neerzet, krijg ik de kans hem te vragen wat hij aan het doen is. Terwijl hij de smurrie van zijn natte kleren slaat, zegt hij: ‘Man, ik ben hartstikke druk met de tuin hier, er moet nog zoveel gebeuren. Ik snap trouwens niet dat ze hier geen tuinman voor aannemen!’
Even verderop schiet de eigenaar van het zorgverblijf in de lach.
Ben Tekstschrijver
Bijna 1000 lezers gingen je voor.
Ben Tekstschrijver blogt ook op Zorgkaart Nederland, Mijnkwaliteitvanleven.nl, Taalvoutjes (Paus op non actief I Pferdreiten), Schrijven Online, D!scura, Nijkerk Nieuws en Aanlegplaats: thuishaven voor blogs vol literair talent en ook op Aanlegplaats: Ben de Graaf, het interview en De vangst van Ben de Graaf.
Mooi. In de chaostheorie heet dat ‘de attractor’. Het onzichtbare punt dat de patronen waarin we bewegen bepaalt en dat ons naar zich toetrekt.
Zoals vaak weer helemaal raak. Dank voor het delen van je scherpe observatievermogen met ons.
Over sturen en beïnvloeden gesproken: ik heb jaren geleden eens iemand op de televisie horen zeggen (in welke context is me inmiddels ontgaan) dat de mens gemiddeld 25.000 beslissingen per dag neemt. Wie dat ooit geturfd heeft, werd er niet bijgezegd, maar ik schrok van het aantal.
Enige uitleg was op zijn plaats; de man bleek ervoor geleerd te hebben.
Toen die uitleg gegeven was, snapte ik dat een van die eerste beslissingen ’s morgens vroeg om, pak ‘m beet, kwart over zeven al genomen wordt: zal ik er nú uitgaan of nog een kwartiertje blijven liggen? Daarna volgen in een sneltreinvaart de keuze van het pak, de sokken, de kleur van de stropdas, eitje gekookt of gebakken, wel of geen tijd voor verse jus, met de auto of fiets naar het werk, vanmiddag of morgen naar de kapper, bloemetje of flesje wijn voor de jarige buurvrouw, lunch op de zaak of in Broodje van Kootje, één of toch twee schepjes suiker in je thee, sportpagina of algemeen deel van de krant, heb ik nog tijd voor die sudoku, je vrouw een knuffel of een kus aan de voordeur, nu of straks tanken, dat gesprek met je chef wel of niet vandaag plannen en wel of geen tijd om nog even flossen…
En dan is het pas vijf voor acht en zit je nog niet eens in de auto. Of op je fiets.
25.000 beslissingen per dag is veel, maar tussen alle genoemde zaken van hierboven zitten er natuurlijk ook veel die we onbewust doen. Zoals onder het ontbijt op je horloge kijken hoe laat het is. Klinkt als een routinegebaar waar niemand bij nadenkt, maar je beslist wel op enig moment om het wel of niet te doen. En zo zijn die 25.000 beslissingen al gauw genomen.
Ja, en dat doen we allemaal nog zelf. De reclame, zoals je al zei, stuurt en beïnvloedt als geen ander.
Ik ben zelf niet zo’n televisiekijker, maar ik denk dat als ’s avonds om zes uur jouw beslissingsmeter op nog maar 21.324 staat en je op dat moment RTL 4 aanzet, om die ’s avonds na Umberto of het late nieuws pas weer uit te zetten, je het deficit van die dag ruimschoots goedgemaakt hebt.
Pijnenburg koek met echte stukjes gember, de nieuwe Renault Mégane in die luxe sportuitvoering, Witte Reus 1 + 1 gratis en die voordelige familiezak M&M’s: zal ik morgen wel of niet….
Tegen de tijd dat je je ogen sluit, staat de teller op 25.000.
Zal ik op mijn linker- of rechterschouder? 25.001.
Erg leuk! Vooral die laatste zin van onze ’tuinman’ over ‘een tuinman’. Ik hoor het hem zeggen.
Perfect opgebouwd verhaal.
De vraag of de afsluitende punchline ook daadwerkelijk zo gebezigd is door de ’tuinman’ doet er natuurlijk niet toe. Jij hebt de tuinman deze woorden denk ik ‘in de mond gelegd’.
Ga zo door!
Bizar dat een mens zoveel beslissingen neemt op een dag (aldus één van jouw bloglezers hierboven). Gelukkig de meeste onbewust.
Of halfbewust. Soms – net wakker geworden en dubbend of ik al op zal staan want ik lig nog zo lekker en er is geen haast bij – zwaai ik ineens mijn benen over de bedrand. Zonder dat ik daarover, denkend of redenerend, een beslissing genomen heb. Ook je lijf kan beslissingen nemen kennelijk. Of je instinct, je reptielenbrein.
Een beetje ontluisterend is het wel, dat je kennelijk een slaaf bent van wat al die reclame je influistert. We zien onszelf toch graag als autonome en mondige mensen. En als het gezonde, normale mensen al zo vergaat (gezond? normaal?, wat is dat in vredesnaam, wie is dat nog vandaag de dag), hoe is het dan voor mensen die geestelijk een beetje de weg kwijtraken, een beetje gaan dwalen.
Maar goed, die man in de tuin van het zorgcomplex te Putten denkt dat hij alles nog op een rijtje heeft. Dat is toch een zegen, dat is toch genade? Soms is een beetje gek zijn zo gek nog niet….
Ik hoop dat je moeder een beetje kan aarden daar, Ben!