Odysseus maakt furore tijdens de Trojaanse oorlog. Zijn terugreis staat bekend als de Odyssee. Hij is nieuwsgierig. Dat brengt hem veel, maar is ook zijn valkuil. Gaandeweg valt hij minder vaak en minder diep. Hij leert.
In mijn vorige blog ondergaat de Griekse held allerlei beproevingen, maar uiteindelijk kiest hij toch voor de plek waar hij vandaan komt, de mensen waarmee hij opgroeide, zijn vrouw Penelope. Hij blijft trouw aan zijn afkomst. Na 20 jaar komt hij thuis als een wijzer mens.
Als je op reis gaat, neem je je karakter mee. Ook Odysseus. Hij is nieuwsgierig, geïnteresseerd in andere mensen en culturen en wil alles zelf ervaren. Hij is slim, maar soms ook overmoedig. Als hij bijvoorbeeld langs cyclopen komt, wil hij weten wat dit voor wezens zijn. Prompt neemt zo’n eenogige reus hem gevangen en vreet een paar van zijn makkers op. Met een list weet hij zich te bevrijden. Een ervaring rijker vervolgt hij zijn reis.
Zijn nieuwsgierigheid brengt hem ook op een eiland waar men lotusbloemen eet. Als enkele van zijn mannen deze bloemen eten, raken ze hun tegenwoordigheid van geest kwijt. Ze weten niet meer waarom ze op weg zijn, wat hun bestemming is. De ‘drug’ van de lotusbloem brengt een geestloosheid teweeg die te vergelijken is met dementie. Hij leert dat hij beter niet kan toegeven aan de verleiding om ook zelf dit ‘geestverruimende’ middel te gebruiken.
Gedreven door zijn nieuwsgierigheid bezoekt hij de onderwereld. De koning van de onderwereld is Achilles. Deze Achilles stierf jong op het slagveld om daarmee als martelaar eeuwige roem te verwerven. Nu heeft hij spijt. De onderwereld maakt hem doodongelukkig. Sterven als martelaar tijdens een zelfmoordaanslag? Opklimmen in het criminele circuit? Bij Odysseus hoef je daar na dit bezoek niet meer mee aan te komen.
Odysseus kan zijn nieuwsgierigheid ook niet bedwingen als hij de prachtige Kirke tegenkomt. Een jaar lang deelt hij met haar het bed. Later op zijn reis komt hij Calypso tegen. Die romance duurt zelfs 7 jaar. Als hij heimwee krijgt en naar huis wil, belooft deze nimf hem onsterfelijkheid en eeuwige jeugd. Maar zijn heimwee is groter: elke dag tuurt hij op het strand uren naar de horizon, naar waar zijn thuisland moet zijn. Hij weet nu dat het volgen van zijn lotsbestemming belangrijker is dan een eeuwig leven in de sprookjeswereld van deze nimf.
Zijn nieuwsgierigheid brengt Odysseus veel: hij ontdekt nieuwe werelden, doet waardevolle ervaringen op, verbreedt zijn horizon.
Al deze ervaringen vormen hem als mens. Hij krijgt meer inzicht in zichzelf en zijn zwakheden. Dat blijkt als hij langs de Sirenen moet varen. Zeelieden die hun gezang horen, varen zich willoos te pletter op de rotsen. Odysseus wil het gezang van de Sirenen horen, maar beseft ook dat zijn nieuwsgierigheid dit keer zijn ondergang kan betekenen. Daarom neemt hij maatregelen. Hij gebiedt zijn mannen hun oren dicht te stoppen met bijenwas en hem vast te binden aan de mast van het schip. Zo trotseert hij de Sirenen.
Zijn nieuwsgierigheid brengt Odysseus veel: hij ontdekt nieuwe werelden, doet waardevolle ervaringen op, verbreedt zijn horizon. Maar hij ervaart ook dat hij door zijn nieuwsgierigheid niet snel tevreden is, altijd op zoek is naar nieuwe prikkels en soms onnodige risico’s neemt.
En ik? Zonder nieuwsgierigheid zou ik geen tekstschrijver zijn geworden. Mijn horizon verbreed ik met kranten, films en boeken. En vooral met verhalen van mensen. Maar nieuwsgierig naar drugs en de onderwereld ben ik niet. En wat ik zou doen als ik Kirke of Calypso tegen zou komen? Tja, daar ben ik eigenlijk best wel nieuwsgierig naar.
Ben Tekstschrijver
Is nieuwsgierigheid voor jou positief of negatief? Andere vraag: op reis gaan begint vaak met nieuwsgierigheid naar de wereld om je heen. Wat heeft reizen jou gebracht? Reacties weer van harte welkom.
Bijna 1000 vaste lezers gingen je voor.
Ben Tekstschrijver blogt ook op Zorgkaart Nederland, Mijnkwaliteitvanleven.nl, Taalvoutjes (Paus op non actief I Pferdreiten), Schrijven Online, D!scura, Nijkerk Nieuws en Aanlegplaats: thuishaven voor blogs vol literair talent en ook op Aanlegplaats: Ben de Graaf, het interview en De vangst van Ben de Graaf.
Voor mij is nieuwsgierigheid zowel positief als negatief. Positief als het gaat om het stimuleren van leren en het oplossen van problemen bijvoorbeeld. Ook positief als het gaat om het tonen van belangstelling in mijn welzijn. Maar nieuwsgierigheid kan ook te ver gaan, denk aan het stellen van ongepaste vragen die raken aan mijn privacy.
Opletten dus met vrijpostige vragen die de privacy raken, al is dat voor iemand die gewend is mensen te interviewen soms best wel lastig…😉
Nieuwsgierigheid vind ik, net als de vorige reactiegever, zowel positief als negatief. Positief als daarmee nieuwe ervaringen, kennis en inzichten mee wordt opgedaan. Negatief als het anderen schade toebrengt op gebied van privacy maar ook door nieuwsgierigheid als ‘wat zal dit knopje doen’ en er valt een container op iemand….toch minder
Een container op je hoofd..? Waar zit dat knopje?
😄🤔😄
Als we het woord ‘nieuwsgierig’ een positieve wending willen meegeven kunnen we het beter ‘leergierig’ noemen. Positief en duidelijk tegelijk.
Op Synoniemen.net lees ik als synoniemenen voor nieuwsgierigheid: benieuwd, belangstellend en weetgraag. De Dikke van Dale definieert nieuwsgierig als ‘verlangend te weten’.
Dus wel een mooi woord als weetgraag als synoniem, maar niet het woord leergierig. Zullen we leergierig hier dan maar eigener beweging aan toevoegen?
Ik voeg me geheel naar je voorstel.
Zonder nieuwsgierigheid is het behelpen geblazen. Als je niet kunt rusten voordat je het fijne weet, van mensen of zaken die onbekend zijn voor je, dan mag je je gelukkig prijzen.
Dus aan de ene kant interesse in mensen (human interest) en aan de andere kant ‘het naadje van de kous willen weten’, het lijkt het profiel van een goede journalist.
Nieuwsgierigheid heeft bij mij net als bij Ad iets van doen met leergierig, iets meer van een onderwerp te weten komen, je ergens in verdiepen. De nieuwe technieken zoals Google zijn daarbij welkome hulpbronnen.
De techniek kan je inderdaad helpen om je nieuwsgierigheid te bedwingen, al krijg je vaak zo snel respons op je nieuwsgierigheidsimpuls dat je misschien wel een ‘luie nieuwsgierige’ wordt. Daar was bij Odysseus geen sprake van, maar ja, die had ook nog geen Google tot zijn beschikking 😊.
Zonder nieuwsgierigheid geen kunst, wetenschap en vooruitgang. Het is de basis van leren. Natuurlijk heeft het een keerzijde. Dat staat al in Prediker: in veel kennis ligt veel verdriet. Maar persoonlijk denk ik dat dom willen blijven en nooit willen leren nog veel verdrietiger is.
Een variant op Prediker: kennis is ballast. Maar, zoals je zegt: zonder nieuwsgierigheid geen kunst, wetenschap en vooruitgang. Dus moeten we die ballast maar op de koop toe nemen, lijkt me.
hoi Ben,
om het woord goed te kunnen schrijven, brak ik het vroeger op: nieuws-gierig… en dat dekt voor mij ook wel de lading. Het willen vergaren van heel veel nieuws. Zowel in kennis, als in kunde. Ontdekken, onderzoeken. Alleen stopt het wat mij betreft niet bij de gierig(heid), ik zeg daarna juist weer delen 🙂
Dat opbreken van woorden kan soms leuke effecten hebben. Neem een woord als boosaardig. Als je dat opbreekt krijgt je ‘boos’ en ‘aardig’. Wie heeft die combinatie verzonnen? Hetzelfde geldt voor een woord als volledigheidshalve. Volledig en half. En zelfs het woord volledig heeft die tegenstelling in zich: vol en leeg.
Taal is leuk toch?