Kan in tijden van crisis de kunst ons helpen nieuwe balans te vinden? De weg wijzen? Inspireren? Sam Baker doet dat.
Wat is dít goed zeg, deze móeten worden aangeschaft, appt een muziekvriend. Hij doelt op de eerste drie platen van Sam Baker. ‘Ik ga bestellen, doen jullie mee?’
Pretty World en Cotton staan bij mij al op de plank. Het debuut Mercy ontbreekt.
De muziek van de Texaanse singer-songwriter staat in de traditie van mede-Texanen als Townes Van Zandt, Guy Clark en John Prine. Ze hebben een scherp oog voor de wereld om hen heen, vertellen meeslepende verhalen, houden de begeleiding klein. Baker registreert zonder een oordeel te vellen. Geen onderliggende lessen, wel de schrijnende werkelijkheid zoals die aan hem voorbijtrekt.
Maar het verhaal dat mij vooral inspireert, is het verhaal van Sam Baker zelf. In 1986 zit hij in Peru in de trein, op weg naar Machu Picchu, een ruïnestad van de Inca’s. Plotseling: een explosie. Een bomaanslag van guerrillabeweging Het Lichtend Pad. In dezelfde coupé zitten een Duitse vader, moeder en zoon. Ze komen om. Baker overleeft de bomaanslag, maar komt er niet ongeschonden uit: hij moet verder met gescheurde trommelvliezen en een verbrijzelde linkerhand. Zestien jaar later blikt hij in Broken Fingers – een liedje op Pretty World – terug op deze levensbepalende gebeurtenis:
These broken fingers, some things don’t heal
I can’t wake up from a dream when the dream is real
Je kunt niet wakker worden uit een droom als die droom de werkelijkheid is. Maar toch, Sam Baker legt zich niet neer bij zijn persoonlijke crisis. Door de gescheurde trommelvliezen is hij deels doof, zijn stem krijgt de toon van een gruizig grindpad, toch besluit hij als zanger de wereld rond te reizen. Hij ontdekt dat hij met zijn gebroken vingers een plectrum vast kan houden, dus leert hij gitaar te spelen met zijn linkerhand. ‘Upside down’, zoals de Amerikanen zeggen. Zijn optimistische geest trekt hem erdoorheen. In 2004 komt Mercy uit. Het album wordt in indie-kringen lovend ontvangen.
Hij focust op wat hij nog wél kan, zo creëert hij voor zichzelf een nieuwe toekomst. De Texaanse zanger laat ons zien dat in tijden van crisis kunst helend kan zijn.
Sam Baker moet onder ogen zien dat zijn crisis blijvend is. De doofheid herstelt niet meer, de vingers blijven verbrijzeld. Hij focust op wat hij nog wél kan, zo creëert hij voor zichzelf een nieuwe toekomst. De Texaanse zanger laat ons zien dat in tijden van crisis kunst helend kan zijn.
Ik app mijn muziekvriend dat ik meedoe, hij mag Mercy voor me bestellen.
Ben Tekstschrijver
Heb jij voorbeelden die jou inspireren en die misschien ook ons kunnen helpen om de coronacrisis of onze persoonlijke crisis door te komen? Kan kunst helpen? Deel je reactie hieronder. Ben Benieuwd.
Bijna 1000 lezers gingen je voor.
Ben Tekstschrijver blogt ook op Zorgkaart Nederland, Mijnkwaliteitvanleven.nl, Taalvoutjes (Paus op non actief I Pferdreiten), Schrijven Online, D!scura, Nijkerk Nieuws en Aanlegplaats: thuishaven voor blogs vol literair talent en ook op Aanlegplaats: Ben de Graaf, het interview en De vangst van Ben de Graaf.
Je maakt me nieuwsgierig, Ben. Ik ga luisteren.
In de tekst staan – achter de rode letters – links naar een live-registratie van twee nummers van Sam Baker. Van harte aanbevolen. Ik hoor bij gelegenheid graag nog eens wat je ervan vindt.
Hoi Ben, je blog doet mij denken aan het verhaal van de Oostenrijker Paul Wittgenstein. Hij was concertpianist, maar raakte als soldaat in de Eerste Wereldoorlog gewond in Polen. De kogel van een sluipschutter doorboorde zijn rechterarm en die moest geamputeerd worden. Na de oorlog arrangeerde en speelde hij pianostukken voor alleen de linkerhand en werd een beroemdheid op de concertpodia. Over focussen op wat je nog wel kunt gesproken. Diederik van Vleuten besteedde er in zijn voorstelling ‘Buitenschot’ veel aandacht aan.
Dit is van hetzelfde inspirerende laken een pak: ik heb op You Tube gekeken naar Paul Wittgenstein, wat een virtuositeit met alleen die linkerhand. Hij speelt met één ledemaat meer klaar dan veel van zijn vakbroeders met twee.
Ik moet ineens denken aan Godfried Bomans. Hij zit tijdens het Grand Gala du Disque in de zaal, kijkt naar Marlène Dietrich en verzucht: ‘Ach, had mijn vrouw maar één zo’n been…’
In het hoofd van Bomans speelt de vrouw op het podium met één ledemaat meer klaar dan zijn vrouw met twee. Of gaat de vergelijking hier toch een beetje mank… 😉
Sam Baker; in ons muziekclubje een held, terwijl hij de voorrondes van het songfestival niet eens zou halen. Mogelijk krijgt hij alleen airplay bij het radioprogramma van Johan Derksen op Radio Rijnmond. Ik sprak hem ooit na afloop van een concert in the Woods. Je moet wel wat harder praten, gezien zijn gescheurde trommelvliezen. Een op en top gentleman, die alle tijd voor je nam. Toen hij eerder die avond het nummer “Broken Fingers” inleidde en het verhaal vertelde van het Duitse jongetje dat voor zijn ogen stierf, kon je een speld horen vallen; letterlijk kippenvel.
Aanrader voor alle lezers van Ben Blog. Wel daarna de CD’s aanschaffen en niet downloaden. Dit soort artiesten heeft het al niet breed.
Zijn stembereik mag dan misschien te gering zijn voor het songfestival, hij bereikt wel wat met zijn stem. Zijn zeggingskracht is enorm, daarom heeft hij in ons muziekclubje inderdaad de heldenstatus. En met je laatste zin ben ik het ook eens. Ik zeg: kopen die cd’s. Begin met de trilogie (Mercy, Pretty World en Cotton), dan kun je de rest niet meer links laten liggen…
Ik ging naar heel veel concerten, en luister iedere dag lang naar muziek. Of dat heeft geholpen om persoonlijke crisissen te voorkomen, weet ik niet. Maar ik heb ze nooit ervaren. Ik ben erkentelijk voor de vele mooie muziek die voorhanden is. Velen kunnen zich daar op richten en hebben daarmee laagdrempelig toegang tot ervaringen van geluk. Ook al duurt dat maar kort, ‘t lijkt me goed voor je geestelijke gezondheid.
Laagdrempelig toegang tot ervaringen van geluk…
Alleen dat al lijkt me een goed medicijn om ‘weerstand’ te ontwikkelen in tijden van crisis.
Hoi Ben,
Net voor het eerst Sam Baker geluisterd!
Klinkt heel goed, lekker ongepolijst en mooie teksten. Dat hij deze muziek ondanks – of dankzij? – zijn gehoorschade en gebroken vingers zó kan maken is zeer bewonderingswaardig.
Muziek kan zeker troost en verlichting brengen in barre tijden. En als je geluk hebt is het nog helend ook!
Ik wens je een hele fijne zomer toe.
Hopelijk hebben we eind augustus dat oerlelijke 19 karaats kroontje verbannen.
Waar ik nu zo benieuwd naar ben: kun je een specifiek nummer noemen dat je in barre tijden troost heeft bezorgd? Of wat misschien zelfs helend is geweest?
Of, als dit moeilijk te beantwoorden is, welke muziek zet je graag op in moeilijke momenten?
Te veel om op te noemen…
Maar wat me als eerste te binnen schiet is Boulevard of broken dreams van Greenday.
En dan keihard aanzetten!
Grappig, Green Day ken ik dan weer nauwelijks. Wel eens opnames op Pinkpop gezien, maar ik heb er geen plaatwerk van. Ik zal Boulevard of broken dreams eens opzetten als ik een oppepper nodig heb…
Het is niet echt een oppepper Ben, meer een herkenning en gedeeld leed.
In tijden van lijden wordt je op jezelf terug geworpen. Dan zal blijken wat jij daarvan leert of niet leert. Sam Baker heeft duidelijk iets geleerd, of gevoelsmatig opgepakt. Zo te lezen heeft hij zijn ongeluk omgezet in een nieuwe uitdaging. Met een dubbele handicap: andersom gitaar leren spelen is niet zomaar iets. Ondanks alle ellende volgt hij zijn hart, en daar kan je alleen maar bewondering voor hebben. Zo haalt deze corona-crisis ook van alles naar boven, maar wordt door een existentiële angst en allerlei maatregelen het hart buiten spel gezet. Een mooi nummer in deze lastige tijd is: Window of Hope van Oleta Adams. Hoop is belangrijk, maar soms moet je een stap verder reiken.
Gabri,
Wat een mooie reactie.
Jij speelt zelf gitaar en weet dat linkshandig gitaar leren spelen ‘niet zomaar iets is’. Je hart volgen. En – net als Oletta Adams – altijd alert zijn op het licht dat schijnt door ‘het Raam van Hoop’:
When you think it’s all over and you want to let go
The faintest glow is there to help you, I know
Keep looking for the light of
The window of hope
Een bemoediging waarmee we de zomer in kunnen. Dank.
Hoi Ben, wat jij met muziek hebt, heb ik met boeken.
Sinds corona verslind ik ze. Toen ik niet meer naar de bieb kon las ik met behulp van de e-reader. Maar ik miste de geur van een boek, het aanraken en omslaan van de bladzijden. De compactheid ervan, de belofte van een wereld daarin die je mag betreden. Met kloppend hart en vol verwachting!
De troost van boeken! En ik mag gelukkig weer naar de bieb. Ik heb net een boek uit van de auteur van “De eenzaamheid van de priemgetallen”, Paolo Giordani, getiteld: “De hemel verslinden”. Een absolute aanrader. Spannend, ontroerend en ongewoon. Ook heb ik alle boeken herlezen van Hakan Nesser, vooral die waarin speurneus commissaris van Veeteren allerlei moorden oplost. Dat zijn je reinste filosofieboeken waarin je voortdurend meer leert over hoe het is om mens te zijn en met vallen en opstaan je kleine grote leven te leven.
Zo kan ik nog een poosje doorgaan maar dan word ik maar teveel meegesleept. Overigens, wat jij hebt met “pop” heb ik met klassiek. Maar als ik naar een onbewoond eiland moest gaan met maar een paar voorwerpen, koos ik toch voor boeken. De muziek kan ik dan in mijn hoofd afspelen!
Mijn Elly is ook zo’n boekenwurm. Zij heeft naar aanleiding van jouw reactie direct enkele boeken van Hakan Nesser op haar e-reader gezet.
Maar welke kunstvorm het ook is, het is überhaupt een voorrecht dat we blijkbaar zo hoog in de piramide van Maslow zitten, dat we kunst als belangrijke levensbehoefte mogen zien.
Blijkbaar hoeven we ons niet druk te maken over zaken als eten, drinken, slapen, onderdak. We staan niet in de overleefstand. In dat geval heb je wel wat anders om je druk over te maken dan kunst.
Ik begin trouwens mijn column met: ik lees vaker een boek… Ook boeken bezorgen me entertainment, inzicht en inspiratie. De opwinding die ik voel als een nieuwe cd uitkomt van Bob Dylan, voel ik ook als een nieuwe bundel verschijnt van A.L. Snijders. Dan wil ik ook naast de doos staan als ze hem uitpakken.
Misschien komt dit ook omdat beide kunstenaars rond de 80 jaar oud zijn. Ik denk elke keer: misschien is het wel hun laatste nieuwe werk. Misschien speelt bij mij een soort van ‘angst voor vergankelijkheid’…