Ik zag een documentaire over de gezondheidszorg in China. Een dokter liet een patiënt op de röntgenfoto zien waar de tumor precies zat. De deur stond open. Een uitpuilende wachtkamer luisterde mee. Toen ik in de jaren ’80 in de zorg ging werken, was privacy ook niet veel meer dan een gordijn om je bed.
Privacy is belangrijk, zeker in de gezondheidszorg. Privacy staat altijd op het spel als mensen zorg nodig hebben. Wie gaat nog medische hulp zoeken als niet gegarandeerd is dat vertrouwelijk met je verhaal wordt omgegaan? Je moet anderen toelaten in je hoogstpersoonlijke levenssfeer, aan je lichaam, in je huis. Onzorgvuldig omgaan met medische gegevens kan leiden tot stigmatisering, discriminatie en zelfs misbruik. Vaak gaat het ook nog eens om kwetsbare personen voor wie privacy extra belangrijk is.
Ik denk aan mijn begintijd in de zorg, jaren ’80. Ik loop dan nog rond als fysiotherapeut. Privacy is nog niet bij wet geregeld, termen als healing environment en hostmanship bestaan nog niet. De schaarse eenpersoonskamers op de afdeling zijn vooral bestemd voor patiënten die een besmettelijke infectie hebben of terminaal zijn.
Ik bezoek een man op de hartbewaking. Het is een langgerekte zaal met zes bedden op rij. De patiënten hebben plakkers op hun borst, snoeren verbinden hen met een monitor. Als een patiënt gewassen wordt of een dokter op bezoek krijgt, wordt een geel gordijn om het bed getrokken.
Het gordijn van mijn patiënt is dicht, hij zit op de postoel. Hij heeft het zo lang mogelijk uitgesteld. Later vertelt hij waarom. Hij geneert zich. Daarom heeft hij ook een hekel aan kamperen, de geluiden van een campingtoilet doen hem griezelen. Een toilet werd vroeger een ‘privaat’ genoemd, maar het woord ‘privé’ is in een toilethok op een camping in zijn ogen ver te zoeken.
Hij vraagt fluisterend aan de verpleegkundige of ze nog ergens ‘een luchtje heeft’. Ze knikt begrijpend.
Als hij zijn postoelgang heeft afgerond, belt hij de verpleegkundige. Hij merkt dat zijn boodschap nogal ‘geurt’ en beseft dat zijn gordijntje dit niet tegenhoudt. Hij schaamt zich en vraagt fluisterend aan de verpleegkundige of ze nog ergens ‘een luchtje heeft’. Ze knikt begrijpend en komt even later terug met een spuitbus. In een nevel van dennengeur helpt ze de man met al zijn toeters en bellen weer terug in bed. Ze opent het gordijn en rijdt de postoel met snelle stappen de kamer uit.
De man kijkt besmuikt de zaal rond in de hoop dat zijn zaalgenoten van deze ‘Chinese toestanden’ niets hebben meegekregen. Zijn rechterbuurman vangt kort zijn blik, tilt zijn hoofd iets op, snift een paar keer opzichtig en zegt dan langs zijn neus weg: ‘Verrek, het lijkt wel of hier iemand in het bos heeft zitten schijten.’
Privacy is een groot goed. Zeker in de zorg. Daar moeten we niet te luchtig over doen.
Ben Tekstschrijver
Hoe lang is het geleden dat een gordijntje om het bed de enige privacy bood op een ziekenhuiskamer? Is het in ziekenhuizen nu goed geregeld? Wat zijn jouw ervaringen?
Bijna 1000 lezers gingen je voor.
Ben Tekstschrijver blogt ook op Zorgkaart Nederland, Mijnkwaliteitvanleven.nl, Taalvoutjes (Paus op non actief I Pferdreiten), Schrijven Online, D!scura, Nijkerk Nieuws en Aanlegplaats: thuishaven voor blogs vol literair talent en ook op Aanlegplaats: Ben de Graaf, het interview en De vangst van Ben de Graaf.
Dit doet mij denken aan mijn eerste reis in China in 1990. Daar had je toen nog communedouches en communetoiletten. Die laatste bestonden uit planken boven een goot waarop je kon gaan zitten om je behoefte te doen. Gezellig naast een paar anderen. Wel werden de bokken en schapen gescheiden: mannen en vrouwen hadden hun eigen wc-hok. Dan moet je je wel even over je schaamte heen zetten. Al met al een aparte ervaring.
Ik kan me voorstellen dat dit – zeker in het begin – wat ongemakkelijk ‘zit’.
Ik heb die prachtige documentaire serie gezien van Ruben Terlou over China. Wat betreft privacy is het een raar en wat mij betreft ook een gevaarlijk land. Niet alleen kijkt de hele wachtkamer mee als je bij de dokter zit, ze slaan ook alles van je op in een database. Via gezichtsherkenning en dergelijke. Drie keer door rood lopen over een zebrapad en je krijgt een aantekening in je digitaal dossier. Voor je het weet kun je geen huis meer kopen. Zo houden de machthebbers hun ‘bokken en schapen’ in het hok.
Weer een leuk verhaal, Ben. Dat recht op privacy en vooral de manier waarop het in de wet vastgelegd is en hoe iedereen dat vervolgens voor zichzelf opeist staat mijn inziens wel erg haaks op de manier hoe alles en iedereen met jan en alleman gedeeld wordt vandaag de dag. Ik heb mijn Facebook-account niet alleen vanwege de Lubach-actie opgezegd, maar ook doordat ik alleen maar zaken te zien kreeg waarvan ik zelf vond dat ze me niets aangingen. Heeft de poes gejongd? Leg de kleintjes in een mandje naast de open haard, maak er een foto van en stuur het de wereld rond. Gezellig met je vriendin in een klein en intiem restaurantje? Maak een foto van de tournedos en daarna een selfie van jullie twee en lanceer ze. Het was toch een intiem dinertje? En omdat ik me geen voyeurschap wil laten aanpraten door mensen die ik nauwelijks ken, heb ik Facebook een schop gegeven. Ja, vreemd, iedereen wil bijna alles ongevraagd met je delen, maar een gordijn of deur …. nee die delen we niet. Dicht!!!
Een vreemde discrepantie inderdaad: aan de ene kant stellen we terecht eisen aan onze privacy, aan de andere kant gooien we heel gemakkelijk ons hele hebben en houden in het digitale universum. Ter meerdere eer en glorie van Mark Zuckerberg en andere snoeshanen die maar wat blij zijn met onze naïviteit.
Bij ongevraagde naaktfoto’s op feestboek van vrienden en kennissen stel ik een grens. En verder…ach dat heb je daar zelf een beetje in de hand.
Eenpersoonskamers in het ziekenhuis, ideaal voor de privacy en voor ongestoord op je eigen manier herstellen. Jammer dat dat niet overal mogelijk is. Ik gun het de meneer uit jouw verhaal. En al die andere mensen die noodgedwongen hun ‘hebben en houwen’ moeten delen met wildvreemden. Dank voor deze blog!
Eens met je opmerking over eenpersoonskamers. Bij nieuwbouw wordt tegenwoordig meestal gekozen voor eenpersoonskamers. Terecht.
gossie zeg, iemand in het bos heeft zitten ………….
Ik lag voor het eerst in ziekenhuis met blindedarm ontsteking, de oudere mevrouw was zo ziek aan einde van rij in de zaal dat het groene smurrie overal zat, het rook ook niet fris en het lijden van de oudere mevrouw vonden wij erger dan de smurrie en lucht, wel ben ik half slaperig op zoek gegaan naar schoon toilet en heb voorbij de verplegerskamer opmerking gemaakt dat er ook geen enkel schoon toilet was in dit STINK ziekenhuis ,maar het chagerijnn in mij en de pijn van operatie wond waren met de halve slaap mij vergeven, dat ik zo reageerde.
Toen mij verteld werd dat ik mocht douchen trok in de pleister van de wond en die geur was gewoonweg rottend vlees………….. ben blij dat dit prive in een douche ruimte in mijn uppie was.
Dit is inderdaad geen fris verhaal. Hopelijk is het goed gekomen met de wond.
Ik ga lekker even schaamteloos publiekelijk intiem zijn. Ad van Veen… oogjes toe.
Vandaag was ik even patiënt en onderging een onderzoek “onder de gordel”.
1.Bij de balie moest ik in een volle (!)wachtkamer uitleggen wie mij, na dat onderzoek kwam halen. Mijn man, antwoordde ik en ik lepelde ook nog mijn nummer op. De baliemevrouw vervolgde dat zij “de contactpersoon” tijdig zouden bellen.
Ik vond het melden van mijn telefoonnummer lastiger.
2. Ik werd zeer goed behandeld en verzorgd. Naderhand kreeg ik de uitslag direct op papier mee. Ik hang hem ingelijst op in mijn hal bij de voordeur zodat u direct weet, als u op bezoek komt, dat ik niet alleen van buiten een mooi mens ben maar ook van binnen met mijn….. “fraaie dikke darm!”
Ik zeg altijd: ‘Het gaat niet om het uiterlijk, het gaat om het innerlijk.’ 😉
Ik heb vanaf mijn 15e tot heden meerdere operaties gehad met een aantal nachten opname. Over het verzorgende personeel: niks meer dan lof. Altijd vragen of ze ‘binnen’ mochten komen, of ik hulp wilde of zo enz… Bezoekers zijn minder discreet en komen ‘binnen’ banjeren voor krukjes of stoelen of gewoon uit nieuwsgierigheid, wanneer het hen uitkomt. In het Meander zijn er prachtige eenpersoonskamers en die zijn super! Geen ongewenste bezoekers meer gehad…
Dat zijn mijn ervaringen.
Jouw blog deed me denken aan een ervaring van vroeger, toen mijn man en ik nog hoopten kinderen te krijgen. Dat ik het H.E.L.P.P. syndroom had (een bloedafwijking die pré eclampsie kan veroorzaken) wist ik toen nog niet. Ik had al twee vroeggeboortes achter de rug toen ik zwanger werd van ons derde (en laatste, doodgeboren) kind. Ik moest na drie maanden in het WG in Amsterdam de rest van de zwangerschap ‘liggend uitzitten’. Zelfs mijn behoefte moest ik op de po in mijn bed doen. Ooit had ik hoge nood tijdens het bezoekuur. Ik had er tegen liggen vechten maar kon het niet meer ophouden. Het was extra druk op zaal want het was zaterdagmiddag. Mijn bezoek zou wat later komen dus ik deed de gordijnen rondom mijn bed dicht en hoopte er maar het beste van. Ik was net klaar en wilde de zuster bellen toen één van de rondrennende kinderen mijn gordijn openzwiepte. Daar zat ik dan op de po, ten overstaan van iedereen. Ik wilde het met een geintje afdoen toen de moeder van de peuter het gordijn weer dichtzwiepte, haar zoontje een klinkende klap gaf en hem luidkeels huilend en gillend de zaal uitsleurde. Hier kon geen humor tegenop. Ik had betere dagen gehad, dat snap je. Ik kon op dat moment wel door de grond zakken maar kon er later gelukkig heel laconiek op terugkijken. Privacy in een ziekenhuis, daar valt nog heel wat te verbeteren, alle protocollen ten spijt.
Hi Annelies,
Ik ken je al geruime tijd, je bent een trouwe lezer en vaste reageerder van mijn blogs, maar ik wist niet dat er ‘een tijd was dat je nog hoopte kinderen te krijgen’ maar dat het H.E.L.P.P.-syndroom dit in de weg stond. In jouw reactie komt in een paar zinnen een jarenlang verdriet langs. Dat moet je in je leven meegedragen hebben als een kerf in je ziel.
Als je dat dan meemaakt, zit je al helemaal niet te wachten op zo’n genante vertoning als jij beschrijft.
Ik ben blij dat je hier ‘laconiek’ op kunt terugkijken.
Die laconieke humorvolle toon kom ik tegen in al je reacties. Ik lees ze na dit persoonlijke relaas met nog meer respect.
Je snijdt wel een precair onderwerp aan, Ben. Gelukkig heb ik heel weinig ziekenhuiservaring, maar die enkele keer vond ik de stoelgang een fors probleem. Wellicht heeft het te maken met een traumatische ervaring uit mijn jeugd. Ik was een jaar of 10 en speelde op een zondag bij een vriendje thuis. Zijn vader was aannemer en had zijn eigen huis gebouwd. Het toilet was smal maar wel 3 meter diep. Ik zat pontificaal op de troon, tot plotseling iemand van de buitenkant de deur van het slot draaide. Vervolgens kwam de hele familie, en het was een groot gezin, zich voor de deur verdringen. Ik kon natuurlijk niet bij de deur om hem dicht te trekken en ik kon ook niet opstaan, want ik had de klus zojuist geklaard. Het waren pijnlijke minuten en mijn schaamte was immens. Heel soms droom ik nog dat de wc zich in een open ruimte bevindt en daar zit ik dan te midden van de toeschouwers. Een zuivere nachtmerrie. De psychotherapeut zal er wel een verklaring voor hebben.
Hi Hans,
Grote kans dat die psychotherapeut teruggaat naar je kindertijd om jouw nachtmerrieprobleem te duiden, naar de periode dat je – laten we zeggen – een jaar of tien was. Toen je bij een vriendje thuis speelde, bij een aannemer, met een wc waar de pot drie meter van de deur verwijderd was. Het geld voor een psychotherapeut kun je uitsparen, je bent je eigen psychotherapeut. Dat doe je prima.
Privacy is een kostbaar goed. Het is duidelijk dat mensen in hun directe omgeving dit heel sterk beleven. Opvallend dat in de maatschappij het als een veel kleiner probleem wordt ervaren. Hier vindt men het blijkbaar minder erg om allerlei zaken uit handen te geven. Echter dan krijg je te maken met oa: spyware, tracking-systemen, databanken(-lekken), satellieten, cookies, DNA-banken, sleepwet, profiling (oa Facebook/Google, om gedrag te sturen ), predictive policing (om gedrag tevoorspellen), betaalpasjes, bonuskaarten, chiptechnieken, camera’s (kunnen al liplezen en gezichten en lichaamstaal herkennen), slimme meters, mobieltjes, phising, AVG, WMG enz enz.
Ook de PC wordt voor allerlei onduidelijke zaken benut. Een open gordijn is lastig, maar als een naaktslak door het leven gaan, is gevaarlijk. Echter vele mensen zullen zeggen dat ze niets te verbergen hebben. Tja…..
Ik ben het helemaal met je eens, we moeten niet ‘als een naaktslak door het leven gaan’. Prachtige metafoor trouwens…
Kom net terug van een onverwachts nachtje UMC. Ben je verhaal is dus heel herkenbaar. Kwam alleen op een lege 2 persoons kamer, toppie. Ik had me er helemaal op ingesteld. Maar dan… midden nacht, als je eindelijk een eerste slaapje te pakken krijg, wordt er aan je bed gesjord al rijdend naar andere hoek van de kamer.
De reden dat er toch een nieuwe patiënt bij komt. Daarna ben je toch een beetje alert dat een windje geen krachtbron van geluid wordt, want dan helpt het gordijntje niet echt. Gelukkig dacht de nieuwe patiënt er ook zo over!
En fijn dat ze, al was het midden nacht, toch ook geholpen kon worden.
Oeps, ja dan is het voor jou een herkenbaar verhaal. Mijn verhaal speelt jaren geleden, en diverse nieuw gebouwde ziekenhuizen hebben alleen nog maar eenpersoonskamers. Oudere bestaande ziekenhuizen hebben veelal nog gewoon zalen met meerdere patiënten op de kamer. En dan houdt de privacy op bij het gordijn. Dus mijn verhaal is nog steeds actueel, dat blijkt.
Ik hoop dat het fysiek weer goed met je gaat. Onverwachts in een academisch ziekenhuis is nooit leuk.
Hoi Ben,
Privacy op de po, of liever gezegd het ontbreken daarvan, heb ik helaas ook van dichtbij meegemaakt. Vooral het kotsen in een emmertje op een volle zaal ´en plein public´ is me bij gebleven. Niet ikzelf was de zieke patiënt, maar een dierbare (die ik graag wou behoeden voor nare en banale situaties).
Maar die dierbare zelf had er totaal geen boodschap aan dat anderen last zouden ondervinden van zijn `boodschap´. Hij was doodziek en moest er vanaf….
En met die vreselijke misselijkheid idem dito…
Nu vele jaren later kom ik als mobiel adviseur van de Rabobank nog regelmatig in een hospice of oncologie afdeling van een ziekenhuis. Alles wat ik zie, ruik en hoor hoort bij mensen in levensnood.
De privacy waarover ik nu waak is het voeren van een rustig gesprek met de zieke klant, zonder mee luisteraars, ook al heeft de zieke klant daar vaak geen boodschap aan.
Mensen in levensnood hebben wel wat anders aan hun hoofd dan privacy. Die zijn aan het overleven. Het doet me denken aan de Piramide van Maslow. Wij discussiëren vaak vanuit de top van de piramide: zelfrealisatie en erkenning en waardering, terwijl veel mensen laag in de piramide bezig zijn met overleven, met hun primaire levensbehoeften. Als je de hele dag bezig bent te zorgen voor je eten en drinken, ben je niet bezig met een hogere piramidewaarde als zelfontplooiing.
Als je als doodzieke patiënt bezig bent met overleven, is privacy een luxe-ding.
Wat mooi dat jij mensen in deze kwetsbare situatie in bescherming neemt en oog hebt voor hun privacy. Dat je bijvoorbeeld alleen een gesprek voert zonder dat mensen meeluisteren. Zelf zijn ze daar in hun situatie niet meer toe in staat. Toch is het belangrijk. Menswaardig.