Mijn kleindochter (3) bezoekt voor het eerst een kleutervoorstelling in de bioscoop. Ze ziet een film van Dikkie Dik. Ze krijgt waterige ogen, raakt ontroerd. Een week later overkomt mij in de bioscoop precies hetzelfde.
Mijn kleindochter gaat er helemaal in op. Dikkie Dik is zijn knuffel kwijt. Hij zoekt, en zoekt, en zoekt, totdat hij – oh geluk – zijn knuffel ziet hangen aan de waslijn. De knuffel is meegegaan in de was.
Probleem opgelost, zou je zeggen, maar dan komt het drama pas echt tot een hoogtepunt. Als Dikkie Dik zijn knuffel weer in de armen sluit, ruikt hij anders. Dit is zijn knuffel niet, deze ruikt naar zeep. Dikkie Dik wordt opnieuw overvallen door verdriet. Krijgt hij ooit zijn ouwe vertrouwde knuffel weer terug?
Mijn kleindochter leeft intens mee. Met waterige ogen en een trillend stemmetje zegt ze: “Dit is wel héél zielig voor Dikkie Dik, hè mama?’
Een week later zit ik in het West-End Theater in West-Terschelling. Een bioscoop die zich afficheert als ‘leukste theater van Nederland’. Ik kan daar weinig tegenin brengen. De 47 stoelen in het theatertje komen uit het Tuchinski-theater in Amsterdam. Via Whatsapp kun je bij uitbater Gerrit een plaats reserveren. Hij schrijft je naam dan in een schriftje. Voor aanvang van de film stapt hij in de lakeienjas van zijn vader het podium op en kondigt hij de film aan. In de pauze komt een schaal met worst en kaas langs. Aan het eind van de avond kijkt Gerrit in het schriftje en rekent hij het toegangskaartje en de drankjes met je af.
We kijken naar een film met Michael Caine en Glenda Jackson. Caine speelt het waargebeurde verhaal van de 90-jarige Bernard Jordan, een man met een oorlogstrauma. Hij woont met zijn vrouw in een verzorgingstehuis. Hij wil naar de Normandië-herdenking in Frankrijk. Het verzorgingstehuis had toegezegd een busreis naar de herdenking te organiseren, maar ze zijn te laat met aanmelden. Onder aanmoediging van zijn vrouw besluit Jordan dan zelf op pad te gaan. Hij ‘ontsnapt’ aan het verzorgingstehuis en schuifelt met zijn rollator op de veerdienst naar Frankrijk.
Het personeel is in alle staten, alleen zijn vrouw begrijpt dat hij deze reis móet maken. Als hij na zijn reis thuiskomt, vertelt hij zijn vrouw dat hij zich zijn hele leven schuldig heeft gevoeld over de dood van een kameraad. Voor het eerst is hij in staat hierover te praten. De camera zoomt in op de gezichten van de twee doorgewinterde acteurs, de emoties spatten van het scherm. Ik krijg waterige ogen.
Oh herkenning, denk ik dan. Zou er zoiets bestaan als een gevoeligheidsgen dat je doorgeeft aan volgende generaties? Vast wel.
Na haar bezoek aan de kleutervoorstelling vraagt haar vader nog even hoe het ging. Of ze misschien verdrietig was tijdens de film. Mijn kleindochter kan zich dat niet direct herinneren. Maar als ze vertelt dat Dikkie Dik zijn knuffel niet meer lief vond, begint haar lip te trillen.
‘Nu ik het vertel, word ik wel verdrietig,’ zegt ze. Het terughalen van de dramatische scene is genoeg om de waterlanders weer op te roepen.
Oh herkenning, denk ik dan. Zou er zoiets bestaan als een gevoeligheidsgen dat je doorgeeft aan volgende generaties? Vast wel. In ieder geval lijkt het me leuk om een keer met mijn kleindochter naar de bioscoop te gaan. Nemen we tissues mee.
Ben Tekstschrijver
Bestaat er een gevoeligheidsgen dat je doorgeeft aan je kinderen en kleinkinderen? Wat zijn jouw ervaringen? Wat was de laatste film die jou waterige ogen bezorgde? Leuk als je hieronder reageert.
Bijna 1000 lezers gingen je voor.
Ben Tekstschrijver blogt ook op Zorgkaart Nederland, Mijnkwaliteitvanleven.nl, Taalvoutjes (Paus op non actief I Pferdreiten), Schrijven Online, D!scura, Nijkerk Nieuws en Aanlegplaats: thuishaven voor blogs vol literair talent en ook op Aanlegplaats: Ben de Graaf, het interview en De vangst van Ben de Graaf.
Mijn man komt me altijd omhelzen als hij me met betraande ogen televisie ziet kijken. “Was het weer een hond?” zegt hij dan. Zodra ik een film bekijk waarin een hond na vele moeizame omzwervingen weer thuis komt, of een militair die na 3 jaar in Afghanistan thuis begroet wordt door zijn/haar uitzinnige hond, komen de waterlanders. Of als een verloren zoon, dochter, vader of moeder een teruggevonden familielid omhelst.
Je vraag brengt me terug naar herinneringen aan situaties dat ik een van mijn ouders zag huilen. Bij beiden heb ik de tranen zien komen, omdat ze ontroerd werden door muziek-met-zang. Bij Kathleen Ferrier, die de Stabat Mater zingt met haar prachtige alt. Bij het Nederlandse volkslied tijdens de herdenking op 4 mei.
Waardoor ik bedacht dat ik het makkelijk laten vloeien van tranen blijkbaar heb geërfd. Alhoewel mijn rationele brein me uitlegt, dat het gaat om lef hebben je tranen te laten zien. Maar ja, ik luister bij ontroering niet naar mijn rationele brein…
Oh herkenning. Dierenleed trek ik ook niet. Een hond op de puinhopen van een gebombardeerd huis, met een blik van: waar is mijn baasje, waar is mijn mand, waarom doen jullie me dit aan? Dan kun je me bij elkaar vegen. En dat filmpje met die teruggekeerde soldaat en die uitzinnige hond ken ik ook. En ontroerd raken bij muziek herken ik ook.
Als wij samen naar de film zouden gaan, zouden we we een hele doos tissues mee moeten nemen.
❤️Love this.
‘The Great Escaper’ enige tijd geleden ook gezien. Ik kan me geen tranen herinneren, maar was wel verbijsterd door het geweldige script én natuurlijk het fantastische spel van Jackson en Caine. De traantjes komen bij mij ook best snel, hetzelfde als het brok in de keel. Misschien bij teksten en muziek nog eerder van bij films. Een goed geregisseerde combinatie van die twee is natuurlijk de ultieme emotie. En als er van toch van overerving gesproken wordt, dan heb ik dat van mijn oma. Donderdagavond Nederland 1 was toneelavond. Magda Janssens, Guus Hermes, John Soer…. en dat gewoon live vanuit de NCRV-studio in Bussum. Tranen met tuiten. Zakdoekje….
Barbara Philipsen hierboven zegt dat het om lef vraagt om je tranen te laten zien. Mooie gedachte. Jezelf toestaan emoties te tonen. Bij welke kunstvorm dan ook. Al zullen in de bioscoop weinig mensen in de gaten hebben als je waterige ogen krijgt.
De laatste keer dat een film me flink emotioneel raakte, tot tranen toe bewogen, herinner ik me goed. Zone Of Interest gaat over het gezin van de kampcommandant van Auschwitz, Rudolf Höss. De gruwelijkheden zijn niet expliciet zichtbaar, maar ervaar je indirect vooral door geluiden en gedragingen van de gezinsleden. Zoontje dat gouden kiezen spaart, bijvoorbeeld.
Heftig onderwerp. Wat mij als tekstschrijver intrigeert is de techniek die de filmmaker gebruikt: hij laat de verschrikkingen niet rechtstreeks zien, maar laat het de kijker wel ervaren. Juist dat roept emotie op. Anders zou het een soort van goedkope horrorfilm zijn geworden. Expliciete beelden slaan de boodschap vaak plat.
Bij teksten werkt dat ook zo. Een tekst over eenzaamheid is vaak aansprekender als je het woord ‘eenzaamheid’ helemaal niet noemt, maar het op andere manieren laat ‘voelen’.
Dat van die waterige ogen is voor mij heel herkenbaar. Als Femke Bol een winnende race heeft gelopen schiet ik al vol.
Geweldig stuk🤩!
Het is inderdaad een prachtige film.
En als je weet dat deze film gebaseerd is op een waargebeurd verhaal moet je wel huilen!
Zo mooi verfilmd!
Ha Ben, ik denk dat het een gen is in het reptielenbrein (kan dat überhaupt, heren medici?). Mijn hond heeft er ook last van. Die heeft verschillende knuffels waarvan je na verloop van tijd niet eens meer soep van kunt koken. Die gaan de vuilnisbak in of de wasmachine in (als ze nog enigszins christelijk ogen en ruiken), die ik daarna met een hete zeepsopdoek nawrijf. Bram besnuffelt dan zijn tod (zoals ik ze noem) en haalt zijn neus aanvankelijk ook op voor de heerlijke amandel-en honinggeur van mijn wasverzachter. En wie kinderen en kleinkinderen heeft heeft ook verhalen van todden die ergens zijn blijven liggen en die persé midden in de nacht opgehaald moesten worden want baby, peuter of kleuter is ontroostbaar…
Het is een soort sentimentaliteitsgen, waardoor de waterlanders komen, maar dan eerlijk en authentiek. Het volkslied, een voetbaloverwinning, een gouden plak bij de olympische spelen, de gele trui bij de tour de france. Het onbeholpen gefladder van je kleindochter bij de balletuitvoering. Het is zonneklaar: zij is verreweg de schattigste! Al die events (events? christeneziele waar is onze mooie nederlandse taal gebleven?) geven ons een gevoel van thuis, van veiligheid, van eigenheid, van chauvinisme misschien. Alleen wij bekapittelen onszelf erom, zo van: wat een aanstellerij, moet je mij nou zien. Op zich klopt dat maar het voorval is enkel een aanleiding, een kapstok, waar we van alles aanhaken: gevoelens, beelden en geuren van vroeger, van kind zijn, van geborgen zijn etc.
Dus eenieder die er last van heeft: omarm die gevoelens, pleng die traan, ga desnoods volop schreien (vind ik zó’n prachtwoord, ben zo blij dat ik het weer eens kan gebruiken, haalt het niet bij wenen om maar te zwijgen van huilen. Dankjewel Ben) en voel je er goed bij want na het bitter komt het zoet altijd, toch? Je mag jezelf dan heerlijk een beetje wiegen en het met jezelf getroffen hebben.
Zakdoeken mee dus, Ben. En jouw kleindochter: wat een droppie. Om te huilen zó aandoenlijk…
Een eerlijk en authentiek sentimentaliteitsgen, laten we het daarop houden. Een gen waarvan je zo nu en dan gaat schreien.
Een keer dat het me ‘echt te veel werd’ was een scène op YouTube van een concert van Kris Kristofferson met als speciale gast Sinéad O’Connor die door het publiek minutenlang uitgejouwd werd…
Ik ken het moment waar je op doelt: het is tijdens de Bob Dylan 30th Anniversary. Kris Kristofferson kondigt Senead O’Connor aan.
Achtergrond: ze had een verleden van heftig misbruik, ook door klerikalen van de katholieke kerk. Dat zal ermee te maken hebben gehad dat ze vlak voor die anniversary publiekelijk een foto van de paus had verscheurd.
Het publiek in de Verenigde Staten neemt haar dat niet in dank af en jouwt haar minutenlang uit.
Senead laat het gelaten en geëmotioneerd over zich heen komen, tot ze naar de microfoon stapt. Met een keel-doorsnijden-gebaar beveelt ze de pianist van spelen af te zien. Daarna spuwt ze zonder begeleiding de meest heftige versie van War van Bob Dylan de zaal in die ooit is opgevoerd en beent ze van het podium. Strijdbaar. Sterk. Ongebroken.
Als kijker zie je het met plaatsvervangende schaamte aan. En ik verwijt Bob Dylan nog steeds dat hij het toen tijdens het concert niet voor haar opnam.
Senead O’Connor heeft sinds dat moment wel een speciale plek in mijn hart.
Hier het iconische moment: https://youtu.be/y4fVxcT00Sc?si=fFkZ14DoyEH1x2Rl
Hoi Ben,
Ik heb alleen dit fragment gezien van Madison Square Garden… Bob Dylan was/is ook een voorvechter tegen onrechtvaardigheid, dat hij speciaal het niet opnam voor Sinéad is dus een fikse kras door z’n blazoen en valt mij vies van hem tegen. Kris kan sinds dit moment rekenen op mijn waardering.
Groetjes, Gert.
Bijzonder blog weer!
Wat mij betreft noemen we het het “Ben”gen. Emotie is er zijn, leven. Dus er bennen.
Dat optreden van Sinéad kende ik niet. Grijpt mij wel aan. Hoop niet dat ik dat publiek ben, maar waarom niet. Misschien zijn er mensen die wel zo naar mij kijken en oordelen.
Het is niet te doen om alles in het ‘juiste’ perspectief te zien.
Dus ik geniet van hoe het nu is of lijkt te zijn.
Overweeg wel om me maar niet meer te wassen in het kader van het bemind willen blijven. Dit om afwijzing te voorkomen.
Ben hartelijk bedankt maar weer!!
Ach, Teus die naar zeep ruikt, is ook prima toch?
Top ervaringen Ben, lieve kleindochter zorgt ervoor dat grootouders ook wel eens een traantje laten! Herkenbaar!
Groet
Henny
Zeker, topervaringen. En dat traantje laten? Misschien ben ik er zelf wel debet aan, want heeft mijn kleindochter mijn traantjes-gen. Maar ach, heerlijk toch? Gewoon tissues bij de hand houden. 😊
Ach ja, ook bij mij zijn de tranen niet vreemd bij een ontroerend boek of film. Op zijn minst een flink brok in mijn keel. Ik geef slechts 2 voorbeelden van vele. Ik ben altijd een fanatiek lezer geweest, groen en rijp. Als jonge knaap overhandigde mijn vader mij ooit een foliant uit zijn eigen omvangrijke bibliotheek: ‘De erfgenaam van Redclyffe’ van Charlotte Mary Yonge (1823-1901). Dat moest ik lezen, want zelfs Abraham Kuyper was van dit boek diep onder de indruk geweest en Kuyper was voor mijn vader de absolute held, waarvan het portret op zijn slaapkamer hing. Dan weet je gelijk uit wat voor nest ik kom. (Anti Revolutionair, Vrije Universiteit enz.) Het werk is een hoogtepunt van het Engelse Sentimentalisme en ik weet zeker dat geen hond het meer leest. En ik zal het ook niemand meer aanbevelen. Maar toen ik op de laatste bladzijden las over het sterven van de hoofdpersoon, heb ik minstens een uur lang bittere tranen in mijn kussen geschreid.
Ook een tranentrekker was voor mij de film ‘De Tweeling’ van Ben Sombogaart met o.a. Ellen Vogel in een hoofdrol. Twee tweelingzusjes worden al snel na hun geboorte gescheiden, terwijl de ene in Nederland en de andere in Duitsland opgroeit. Daar komt dan de Tweede Wereldoorlog tussen met alle problematiek van dien. De zusjes ontmoeten elkaar een paar keer, maar tot een verzoening kan het door die oorlog niet komen. Alleen aan het slot treffen ze elkaar in Spa en daar schemert toch een vonkje hoop tussen de inmiddels oude vrouwen. Toen in de bioscoop het doek viel, bleef iedereen minutenlang doodstil zitten, om tenslotte met een diepe zucht op te staan en te vertrekken. Dat had ik echt nog nooit meegemaakt. De emotie was tastbaar in de zaal.
Dat moment in de bioscoop wat jij beschrijft, is prachtig. De film is afgelopen, de aftiteling begint maar niemand staat op, niemand zegt wat, onder de indruk als iedereen is van de film die net vertoond is. Pas als het beeld op zwart gaat, staat de eerste schoorvoetend op. Je mag me tippen als je dit weer een keer meemaakt in de bioscoop. Dan zet ik die film ook op mijn lijst.
“Wat een sentimenteel gedoe”, dacht ik eerst.
Toch maar de nieuwe column gelezen, en die maakt dat ik me schaam over die eerste gedachte. Mooi werk weer!
Zou het toeval zijn dat één van de weinige films die mij wellende tranen bezorgden (al is het ook niet meer dan dat) Saving Private Ryan is?
En dan specifiek het moment, aan het eind van de film, waarop de oude Ryan bij het graf van captain John Miller staat, met zijn familie een eindje daar vanaf.
Als ik de soundtrack van die film opzet blijven de tranen binnen. Dan is het gewoon genieten van de prachtige muziek (door John Williams), en is er wel de gedachte aan een indrukwekkende oorlogsfilm. Toch ook maar weer eens kijken. Misschien barst ik dan wel in snikken uit, aan het eind.
Is gewoon ouderdom, Ben… Ik heb dat ook in steeds sterker mate. Ik zit ook bij het minste geringste te janken. Op zich niet erg als je het een beetje ‘bedekt’ weet te houden, maar ik huil heel lelijk en vol overgave. Een gênante vertoning en ik durf amper nog naar een bioscoop.
Ik heb het ook bij concerten: alleen de herkenning van een nummer is al voldoende om de sluizen wijd open te gooien.
’t Is de leeftijd, Ben, de leeftijd…
Onze gevorderde leeftijd zet de sluizen open. Dan zul je je hier ook in herkennen: https://www.bentekstschrijver.nl/van-mannen-en-tranen-die-vaker-komen
Het zal misschien ook in de genen zitten, maar het getuigt zeker bij beide aan een hoge mate van empathie
Ik vind dit een empathische reactie. Dankjewel.